انرژی توانایی انجام دادن کار است. انرژی می تواند چیزی را جابجا کند یا ماده ای را دگرگون کند. انرژی می تواند بصورت های گرمایی، الکتریکی، شیمیایی، هسته ای، تابشی، جنبشی یا اندوخته ای (پتانسیل) باشد. انرژی هرگز نابود نمی شود، بلکه از صورتی به صورتی دیگر در می آید. بسیاری از دستگاه هایی که برای آسان کردن کارها از آن ها بهره می گیریم، صورتی از انرژی را به صورتی دیگر در می آورند. آدمی همواره کوشیده است که به منابع انرژی گوناگونی دست پیدا کند که همگی از خورشید سرچشمه می گیرند.
ماده و انرژی
جهان ما، از ماده و انرژی درست شده است. آنچه در پیرامون خود می بینیم،
ماده است و آنچه بر ماده اثر می کند و باعث جابجایی یا دگرگونی آن می شود،
انرژی است. برای نمونه، آب نوعی ماده است و انرژی نور خورشید یا گرمای آتش
آن را به صورت بخار در می آورد و از سطح مایع به بالا جابجا می کند. ماده
جرم و حجم دارد و به بیان ابوریحان بیرونی بسوده می شود»، یعنی می توان آن
را لمس و احساس کرد، اما انرژی اندکی مرموز است و جرم و حجم ندارد. انرژی
درون ماده وجود دارد و از ماده ای به ماده ای دیگر جابجا می شود، اما ما،
نمی توانیم آن را به مانند آب احساس کنیم.
انرژی را از روی پیامدهایش می توان شناخت. انرژی می تواند:
۱. چیزی را جابجا کند.
۲. چیز ساکن را به حرکت در آورد.
۳. چیز در حرکت را ساکن کند.
۴. سوی حرکت چیزی را تغییر دهد.
۵. سرعت جابجایی را کاهش یا افزایش دهد.
۶. ظاهر چیزی را دگرگون کند.
۷. حجم چیزی را تغییر دهد.
۸. دمای چیزی را بالا یا پایین ببرد.
با این که ماده و انرژی ویژگی های متفاوتی دارند، به یکدیگر وابسته اند. آلبرت اینشتین، فیزیکدان آلمانی، رابطه بین ماده و انرژی را به صورت فرمول بسیار شناخته شده E=mC2 بیان کرد که در آن، E مقدار انرژی، m مقدار ماده (جرم) و C سرعت نور است. چون مقدار مجذور سرعت نور (C2) بسیار بزرگ است، بر پایه این فرمول، مقدار اندکی از ماده می تواند به مقدار بسیار زیادی انرژی تبدیل شود و اگر بخواهیم ماده را از انرژی به دست آوریم، به انرژی بسیار زیادی نیاز داریم. از اینرو، در واکنش های هسته ای و شیمیایی مجموع جرم فرآورده های واکنش از مجموع جرم عامل های واکنش ممکن است کمتر باشد. این جرم کاهش یافته به انرژی تبدیل می شود که بطور معمول به صورت انرژی گرمایی آزاد می شود.
کار و انرژی
برای پی بردن به مفهوم درست انرژی، باید تعریف علمی کار را بدانیم. فکر
کردن به یک موضوع علمی یا ایستادن در صف اتوبوس از نظر علمی کار به شمار
نمی آید. بر پایه تعریف دانشمندان علمی فیزیک، هنگامی کار انجام می شود که
ماده ای که در برابر آن مقاوتی هست، جابجا شود. اگر شما چیزی را از روی
زمین بلند کنید، میخی را با چکش در چوبی بکوبید و یا فنری را بکشید، از نظر
فیزیکدان ها، کاری انجام داده اید. شما کیف را در برابر نیروی گرانش زمین،
میخ را در برابر اصطکاک چوب و فنر را در برابر نیروی مقاومت آن، جابجا
کرده اید. شما برای انجام این کارها انرژی مصرف می کنید.
اکنون بار دیگر به کاری که با چکش روی میخ انجام داده اید دقت کنید. هنگامی
که شما چکش را بر خلاف جهت نیروی گرانش بالا می برید، کار انجام می دهید.
کار انجام شده روی چکش به صورت انرژی در آن اندوخته می شود که آن را انرژی
اندوخته ای یا پتانسیل، می گوییم. هرچه وزن یک چیز بیشتر و فاصله آن از سطح
زمین بیشتر باشد، انرژی اندوخته ای آن بیشتر است. هنگامی که چکش را بر میخ
فرود می آوریم، انرژی اندوخته ای آن به انرژی جنبشی (حرکتی) تبدیل می شود و
این انرژی بر اصطکاک چوب چیره می شود و با جابجایی میخ در چوب، کار انجام
می دهد.
اندازه انرژی جنبشی به جرم جسم و سرعت آن بستگی دارد. در کار فروبردن میخ
در چوب، وزنه چکش است که کار انجام می دهد. اگر چکش به آرامی روی سر میخ
گذاشته شود، نمی تواند آن را در چوب فرو ببرد. اما اگر سرعت آن دو یا سه
برابر شود، میزان انرژی جنبشی آن و در نتیجه مقدار کاری که می تواند انجام
دهد، چهار برابر یا نه برابر می شود. همچنین اگر سنگ بزرگی که در فاصله
کافی بر بالای میخ نگه داشته است، رها شود، می تواند کار انجام دهد و میخ
را در چوب فرو ببرد.
هر چه جرم سنگ بیشتر باشد، کار بیشتری انجام می دهد.
انرژی اندوخته ای (پتانسیل) در سه دسته گرانشی، کش سانی و شیمیایی بررسی می
شود. انرژی گرانشی هنگامی در چیزی اندوخته می شود که آن چیز را از سطح
زمین بالا ببریم. هر چه جرم آن بیشتر و از سطح زمین بالاتر باشد، انرژی
گرانشی بیشتری خواهد داشت. انرژی اندوخته شده در یک فنر یا کش لاستیکی
تیرکمان را انرژی کش سانی می گویند که میزان آن به سختی فنر یا کش و تغییر
طول آن بستگی دارد. انرژی شیمیایی، انرژی اندوخته شده در پیوندهای شیمیایی
بین اتم هاست که هنگام شکسته شدن پیوند ها آزاد می شود.
صورت های گوناگون انرژی
انرژی به صورت های گوناگون، وجود دارد؛ انرژی گرمایی، انرژی الکتریکی،
انرژی شیمیایی، انرژی هسته ای، انرژی تابشی و انرژی جنبشی آب و باد.
۱. انرژی گرمایی یکی از صورت های بسیار آشنای انرژی است
که از انرژی جنبشی ذره های سازنده ماده بر می خیزد. هر چه جنبش این ذره ها
بیشتر باشد، انرژی گرمایی و دمای ماده بیشتر است. این انرژی می تواند کار
انجام دهد. برای نمونه، می تواند دمای آب را بالا ببرد و آن را به صورت
بخار درآورد. اگر بخار در ظرف بسته ای تولید شود، فشار زیادی به دیواره ظرف
وارد می کند. این فشار می تواند کار انجام دهد. برای نمونه، توربین یک
نیروگاه تولید برق را به کار اندازد. از این راه، انرژی گرمایی به انرژی
الکتریکی تبدیل می شود.
۲. انرژی الکتریکی یکی از پرکاربردترین صورت های انرژی
است که از جنبش الکترون ها و جابجایی آن ها بر می خیزد. الکترون ها از ذره
های سازنده اتم ها هستند که بار منفی دارند و جابجایی آزادانه آن ها در
فها باعث فراهم شدن جریان الکتریسیته می شود. ما با کمک دستگاه هایی به
نام ژنراتور یا باتری باعث جابجایی الکترون ها و تولید جریان الکتریکی می
شویم. نیروی مورد نیاز برای کار کردن ژنراتور از چرخش توربین و نیروی مورد
نیاز برای تولید جریان الکتریکی در باتری از مواد شیمیایی ویژه به دست می
آید.
۳. انرژی شیمیایی در هر ماده ای که بتواند کاری انجام
دهد، اندوخته شده است. برای نمونه، آمیزه ای از مواد شیمایی که باروت یا
دینامیت را می سازند، می توانند سنگ های بزرگ را خرد کنند. پس انرژی شیمیای
دارند. بنزین نیز انرژی شیمیایی دارد، زیرا می تواند خودروها را به راه
اندازد. نفت، الکل، زغال سنگ و گاز طبیعی همگی انرژی شیمیای دارند. اما
انرژی آن ها باید در جریان واکنش های شیمیایی آزاد شود و بصورت دیگری از
انرژی درآید. در جریان این واکنش ها برخی پیوندهای پرانرژی می شکنند و
پیوندهای تازه ای به وجود می آید که انرژی کمتری دارند. بنابراین، مقداری
انرژی آزاد می شود که ما به کمک دستگاه های گوناگون آن را به صورت های
دیگری در می آوریم و از آن ها بهره مند می شویم.
۴. انرژی تابشی
از تغییر جای بارهای الکتریکی یا تغییر میدان های مغناطیسی یا الکتریکی
بوجود می آید. جنبش این بارها و تغییر میدان ها، موج هایی را پدید می آورد
که به آن ها موج های الکترومغناطیسی می گویند. نور» بخشی از این موج هاست.
موج ها رادیویی، پرتوهای فروسرخ، فرابنفش، ایکس و گاما، بخش های دیگری از
موج های الکترومغناطیسی هستند که همگی می توانند کار انجام دهند. برای
نمونه، نور در باتری خورشیدی به الکتریسیته تبدیل می شود و دستگاه های
الکتریکی را به راه می اندازد. موج های رادیویی در دستگاه رادیو به جریان
الکتریکی تبدیل می شوند. پرتوهای گاما می توانند آب را گرم کنند. پرتوهای
دیگر را نیز می توانیم با کمک دستگاه های ویژه برای انجام دادن کار به کار
بگیریم.
۵. انرژی هسته ای از ذره های سازنده هسته اتم ها بر می
خیزد. هسته اتم ها از نوترون و پروتون درست شده است. همانگونه که جاذبه بین
اتم ها پدیدآورنده انرژی شیمیایی است، جاذبه بین ذره های درون هسته نیز
انرژی هسته ای را پدید می آورد. برخی از اتم ها بطور خود به خود، آرایش
دیگری پیدا می کنند یا برخی از ذره های سازنده خود را از دست می دهند و در
نتیجه انرژی آزاد می کنند. برای نمونه، هسته رادیوم خود به خود دو پروتون و
دو نوترون از دست می دهد و پرتو گاما (تابش الکترومغناطیسی) آزاد می کند.
این ذره ها و پرتوها، انرژی را از هسته بیرون می آورند و در نتیجه هسته سبک
تر و پایدارتر می شود.
انرژی هسته ای را بطور مصنوعی نیز می توان آزاد کرد! برای این کار دو روش
وجود دارد؛ در روش نخست، هسته برخی از اتم های سنگین، ماند اورانیوم، را با
نوترون ها بمبارن می کنند تا در پی برخورد نوترون ها به هسته اتم ها
نوترون های بیشتری آزاد شود. نوترون های آزاد شده به هسته های دیگری برخورد
می کنند و مقدار زیادی انرژی و نوترون از آن ها آزاد می کنند. در روش دوم،
که به جوش هسته ای شناخته می شود، هسته های سبک برای بوجود آوردن هسته های
سنگین به کار می روند که با آزاد کردن مقدار زیادی انرژی همراه است. نمونه
طبیعی این واکنش در خورشید رخ می دهد که اتم های سبک هیدروژن به اتم های
سنگین تر هلیوم تبدیل می شوند. در نتیجه این دگرگونی، انرژی زیادی آزاد می
شود که بصورت پرتوهای نور و موج های فرابنفش و فروسرخ، به زمین می رسد.
از صورتی به صورتی
یکی از دانستنی های سودمند درباره انرژی این است که می توان آن را از صورتی
به صورتی دیگر درآورد. این دگرگونی همواره رخ داده و هنوز هم در زندگی
روزانه ما رخ می دهد. فردی که در یا پنجره ای را باز می کند، انرژی شیمیایی
اندوخته شده در ماهیچه هایش را به کار می گیرد. این انرژی به انرژی کش
سانی رشته های ماهیچه ای تبدیل می شود. انرژی کش سانی ماهیچه، نیرویی به
استخوان ها وارد می کند که باعث حرکت آن ها می شود. آن نیرو از دست به در
یا پنجره وارد می شود و آن را باز می کند. اگر آن در یا پنجره به دیوار
برخورد کند، بخشی از انرژی وارد شده به آن به انرژی صورتی تبدیل می شود.
بخشی از انرژی همواره به صورت انرژی گرمایی در می آید که هر چند در این
مورد بسیار اندک است، در جاهایی مانند گرمای موتور، گرمای لنت ترمز و گرمای
گلوله تفنگ، به آسانی می توان آن را تشخصی داد.
بیشتر دستگاه هایی که آدمی ساخته است، به شیوه ای با دگرگونی انرژی از
صورتی به صورتی دیگر کار می کنند. نمونه ساده آن آونگ» است. هنگامی که
وزنه آونگ در حرکت رفت و برگشت خود به بالاترین بلندی می رسد، همه انرژی آن
از نوع اندوخته ای گرانشی است. هنگامی که وزنه آونگ به پایین حرکت می کند،
انرژی اندوخته ای آن به انرژی جنبشی تبدیل می شود. در ادامه حرکت وزنه به
بالا، بار دیگر انرژی جنبشی آن کاهش می یابد و بر انرژی اندوخته ای آن
افزوده می شود. در این رفت و برگشت، بخشی از انرژی بر اثر اصطکاک و مقاومت
هوا از آونگ گرفته می شود که به صورت گرما به هوا وارد می شود.
اکنون درآمدن انرژی از صورتی به صورت دیگر را در دستگاه پیچیده ای مانند
تلفن در نظر بگیرید. گوشی تلفن یک بخش دهنی و یک بخش گوشی دارد. هنگامی که
کسی با تلفن صحبت می کند، انرژی شیمیایی را برای بیرون راندن هوا از شش
هایش و جابجایی لب ها و فک هایش به کار می گیرد. موج های صدایی که تولید می
شود، با دیافراگم (صفحه فی نازکی) که در بخش دهنی وجود دارد، برخورد می
کند و آن را به نوسان در می آورد. این نوسان به دانه های کوچک زغال، که زیر
دیافراگم جای دارند، فشار می آورد و باعث می شود مقاومتشان در برابر جریان
الکتریکی ضعیفی که از آن ها می گذرد، بر پایه الگوی موج های صدا تغییر
کند. بنابراین، موج های صدا باعث بوجود آمدن الگویی از جریان الکتریکی می
شوند که به گوشی گیرنده می رسد. در آن گوشی، جریان الکتریکی باعث می شود یک
آهن ربای الکتریکی، دیافراگم بخش گوشی را به نوسان در آورد و صدای گوینده
بازسازی شود.
درآمدن انرژی از صورتی به صورت دیگر از قانون پایستگی انرژی پیروی می کند.
بر پایه این قانون انرژی هیچگاه از بین نمی رود و خود به خود پدید نمی آید،
بلکه از صورتی به صورت دیگر در می آید. بنابراین، مقدار کل انرژی جهان
ثابت است. هنگامی که شخصی کاری انجام می دهد، از توانایی اش در انجام دادن
کار، یعنی انرژی آن، کاسته می شود و به همان اندازه به انرژی چیز دیگری
افزوده می شود. برای نمونه، هنگامی که چیزی را بر سطح شیب دار بالا می
بریم، بر انرژی اندوخته ای گرانشی آن افزوده می شود. هنگامی که آن چیز را
رها می کنیم تا به پایین بلغزد، از انرژی اندوخته ای آن کاسته و بر انرژی
جنبشی آن افزوده می شود. انرژی جنبشی نیز در جریان پایین آمدن آن چیز و در
نتیجه اصطکاک به گرما تبدیل می شود.
سرچشمه انرژی
خورشید، سرچشمه اصلی انرژی کره زمین است. برپایه نظریه ماکس پلانک (۱۹۷۴ –
۱۸۵۸ میلادی)، فیزیکدان آلمانی، انرژی خورشید از بسته های کوچکی به نام
کوانتوم درست شده است. انیشتین بسته های کوچک انرژی نورانی را فوتون»
نامید. فوتون ها، که از خورشید یا سرچشمه های نور برمی خیزند در پی برخورد
با چیزها، بازتابش می شوند و به چشم ما می رسند و باعث دیدن آن چیزها می
شوند. فوتون ها می توانند در اشیاء جذب شوند و دمای آن ها را بالا ببرند یا
دگرگونی فیزیکی یا شیمیایی در آن ها پدید آورند. فوتون ها می توانند باعث
ساختن مواد تازه ای نیز شوند. گیاهان با کمک فوتون ها می توانند از آب و دی
اکسید کربن مواد گوناگونی بسازند که باعث رشد آن ها می شود و غذای انسان
ها و جانوران را فراهم می کنند.
ما انسان ها با خوردن مواد گیاهی و جانوری، انرژی شیمیایی نهفته در آن ها
را دریافت می کنیم و طی فرآیندهای پیچیده ای، انرژی آن ها را آزاد می کنیم.
بخشی از این انرژی برای ساختن بافت های تازه و نوسازی بدن، و بخشی از آن
را برای انجام کارهایمان بکار می رود. هنگامی که بخشی از بدنمان را حرکت می
دهیم، بخشی از انرژی شیمیایی را در سلول های عصبی به انرژی الکتریکی تبدیل
می کنیم تا پیام عصبی به ماهیچه ها برسد. بخش دیگر برای منقبض شدن سلول
های ماهیچه ای بکار می رود که جابجایی استخوان ها و سرانجام حرکت اندام ها
را به همراه دارد. بخشی از انرژی نیز به صورت گرما آزاد می شود.
هنگامی که جانوران و گیاهان می میرند، پیکر آن ها از هم می پاشد و انرژی
شیمیایی اندوخته شده در پیوندهای شیمیایی بین اتم های آن ها آزاد می شود.
مواد برجای مانده از این فرایند، بصورت مواد معدنی بخشی از خاک می شود و
بار دیگر به پیکر گیاهان و جانوران وارد می شود. اما در گذشته های دور،
پیکر برخی از جاندران پس از انباشته شدن روی هم و در پی فشار و گرمای زیاد،
به موادی مانند نفت وگاز و زغال سنگ دگرگون شد و اکنون بصورت سوخت های
فسیلی بهره برداری می شوند. این سوخت ها فسیلی که انرژی اندوخته ای شیمیایی
را با خود دارند، در خودروها به انرژی جنبشی و در نیروگاه ها به انرژی
الکتریکی تبدیل می شوند.
انرژی های ناپایدار
انرژی های ناپایدار یا نونشدنی (تجدید ناپذیر) به آن دسته از انرژی ها گفته
می شود که پس از به کارگیری آن ها برای انجام کارها، دیگر نمی توانیم از
آن ها بهره بگیریم! برای نمونه، هنگامی که سوخت در خودرو می سوزد، بخشی از
آن برای جابجایی خودرو به کار می رود و بخش زیادی از آن بصورت گرما در
طبیعت رها می شود. بنابراین، هر چند انرژی از بین نمی رود، انرژی که بتواند
کار سودمندی انجام دهد، از دسترس ما دور می شود. انرژی نهفته در سوخت های
فسیلی، یعنی نفت، گاز و زغال سنگ، از این دست است.
۱. زغال سنگ نزدیک ۸۸ درصد سوخت های فسیلی جهان را تشکیل می دهد و برآورد
می شود که ۱۱۲۰۰ میلیارد تن زغال سنگ در جهان وجود دارد. از این همه، تنها ۴
هزار تن را می توان برای انجام کار سودمند بکار گرفت، چرا که درصد کربن
همه زغال سنگ ها یکسان نیست. زغال سنگ را می توان بعنوان سوخت بکار برد یا
آن را به صورت کک درآورد که در صنعت ذوب آهن کاربرد زیادی دارد.
۲. نفت یکی از مهمترین منبع های انرژی جهان است که میزان مصرف آن روز به
روز در حال افزایش است، بطوری که از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۷۴ از ۸.۱۷۷ میلیون بشکه
در روز به ۵۸۴ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است! این ماده انرژی زا از
ته نشینی پیکر جانداران تک سلولی در بستر دریا و در نتیجه فشار و گرمای
لایه های بالایی بوجود می آید. از نفت خام، فرآورده هایی مانند بنزین و
گازوییل نیز بدست می آید.
۳. گاز طبیعی بعنوان سوخت خانگی و در نیروگاه های تولید برق بکار گرفته می
شود. گاز طبیعی یکی دیگر از فرآورده های فرآیند تولید نفت از پیکر جاندران
تک سلولی است که همراه نفت خام یا در نزدیکی آن یافت می شود. میزان گاز
طبیعی جهان نزدیک ۸۵ میلیارد مترمکعب برآورد شده است که نزدیک ۷.۱۳ میلیارد
مترمکعب آن در ایران جای دارد! ایران از این نظر جایگاه نخست جهان را
دارد.
سوخت های فسیلی به ما گرما و روشنی می بخشند و خودروها، کشتی ها، قطارها و
هواپیماها را به پیش می رانند. آن ها منبع انرژی بسیاری از کارخانه ها و
نیروگاه های تولید برق نیز هستند. با این همه، سوخت های فسیلی باعث آلودگی
هوا می شوند و آلودگی هوا به سلامت انسان و دیگر موجودات ساکن در کره زمین،
آسیب های زیادی می رساند. سوخت های فسیلی باعث افزایش میزان دی اکسیدکربن
در هوا نیز می شوند که گرم شدن جهانی آب و هوا را به همراه داشته است. از
این رو، در این چند ساله به صرفه جویی در مصرف سوخت های فسیلی و بهره گیری
از دیگر منابع انرژی بیش از پیش توجه شده است.
انرژی های پایدار
انرژی های پایدار یا نوشدنی (تجدید پذیر) به آن دسته از انرژی ها گفته می
شود که پس از بکارگیری آن ها برای انجام کارها، بار دیگر می توانیم از آن
ها بهره بگیریم. انرژی های نهفته در وزش باد، جریان آب، گرمای درونی زمین،
جزر و مد، موج های دریا، پرتوهای خورشیدی و توده زنده، از انرژی های پایدار
و تجدید پذیر هستند که تا خورشید و ماه و زمین وجود دارد، می توانیم از آن
ها بهره گیریم. این منابع انرژی به آلودگی های زیست محیطی نمی افزایند و
از نخستین انرژی هایی بوده اند که انسان از آن ها بهره برداری کرده است.
۱. انرژی باد می تواند با برخورد به بادبان یک قایق، آن را به پیش براند.
همچنین، می تواند پروانه یک توربین بادی را بچرخاند و باعث چرخش محور
ژنراتور و سرانجام تولید برق شود. بیش از ۲۰۰ هزار
توربین بادی در جای جای جهان در چرخش هستند که تنها از ۵۰ هزار از آن ها
برای تولید برق بهره می گیرند. توربین های دیگر برای بالا آوردن آب بکار
گرفته می شوند.
۲. انرژی آب انباشته شده در پشت سد را می توان به کمک توربین های آبی به برق تبدیل کرد. در گذشته از انرژی آب برای چرخش سنگ آسیاب بهره می گرفتند. موتورهای جت آبی از شیوه های نوین بهره گیری از آب در انجام کارها هستند. این موتورها آب را به دورن خود می کشند و با فشار زیاد بیرون می فرستند و از این راه قایق یا کشتی را به پیش می رانند.
۳. انرژی زمین، از گرمای مواد مذاب درون زمین برمی خیزد. از این گرما می توان برای بخار کردن آب بهره گرفت و بخار را به سوی توربین فرستاد تا سرانجام محور ژنراتور را بچرخش درآورد و در نتیجه برق تولید شود. در ایالات متحده آمریکا هر ساله ۳ هزار مگاوات برق از این راه به دست می آید. یک پنجم برق کشور فیلیپین نیز از این راه فراهم می شود.
۴. انرژی جزر و مد که نتیجه پایین رفتن و بالا آمدن سطح آب دریا در ساحل است، به کمک ژنراتور های ویژه ای به برق تبدیل می شود. شمار زیادی از این ژنراتورها در ساحل هلند به کار گرفته شده اند، اما فقط ۱۰ ساعت در روز کار می کنند و ساعت کارشان نیز با زمان رخ دادن جزر و مد تغییر می کند. این نیروگاه ها باعث کوچ شمار زیادی از پرندگان ساحلی نیز شده اند!
۵. انرژی موج های دریا، پیامد وزش باد است و با کمک ژنراتورهایی که در سطح آب شناورند، به برق تبدیل می شود. بازده این دستگاه ها، بسیار بالاست و نزدیک ۹۰ درصد انرژی جنبشی موج ها را به برق تبدیل می کنند.
۶. انرژی خورشیدی را می توان به کمک صفحه های خورشیدی ویژه ای به برق تبدیل کرد یا به کمک آینه ها و عدسی ها در نقطه ای متمرکز کرد و از آن برای گرم کردن آب یا حتی ذوب ف بهره گرفت. میزان انرژی خورشیدی که به سطح زمین در ایران می رسد، نزدیک دو برابر آن چیزی است که خاک ایالات متحده آمریکا دریافت می کند. با این همه، کوشش چشمگیری برای بهره برداری از این انرژی در ایران انجام نشده است!
۷. انرژی توده زنده، از پیوندهای شیمیایی بین مولکول های سازنده پیکر گیاهان و جانوران برمی خیزد. پسمانده های گیاهی و جانوری را می توان بعنوان سوخت بکار برد یا از آن ها مواد انرژی زایی مانند الکل یا گاز زیستی (بیوگاز) بدست آورد. از سوزاندن زباله ها نیز انرژی فراوانی می توان به دست آورد. بزرگ ترین کوره زباله سوزی جهان در سال ۱۹۹۴ میلای در انگلستان کار خود را آغاز کرد و سالانه ۵۰۰ تن زباله در آن سوزانده می شود. از این میزان زباله، ۳۰ مگاوات برق به دست می آید که برق ۶۰ هزار خانه را فراهم می کند.
منابع:
۱. آسیموف، ایزاک. انرژی. ترجمه اسماعیل سعادت. انتشارات فاطمی، چاپ ششم، ۱۳۷۶
۲. جولاندز، دیوید. نیرو، انرژی و منابع انرژی. ترجمه اسفندیار معتمدی. انتشارات مدرسه، چاپ سوم، ۱۳۷۶
۳. معتمدی، اسفندیار. انرژی و منابع آن. انتشارات مدرسه، چاپ دوم، ۱۳۸۳
درباره این سایت